ΕΥΡΩΠΗ

Προϋποθέσεις εμφάνισης ζωής στο παγωμένο φεγγάρι;

Ένα τμήμα με πλάτος 70 χιλιομέτρων από τα «πεδία χάους» στην επιφάνεια της Ευρώπης είναι αρκετό για να αναδείξει την πολύπλοκη δυναμική του παγοκαλύμματος

   Για να εμφανιστεί και αναπτυχθεί ζωή σε ένα πλανήτη ή δορυφόρο χρειάζονται τρεις βασικές προϋποθέσεις: Να έχει μια ικανή και σχετικά σταθερή πηγή παροχής ενέργειας, να έχει υγρό νερό και να διαθέτει τα κατάλληλα χημικά συστατικά, μεταξύ των οποίων διοξείδιο του θείου και υπεροξείδιο του υδρογόνου, μόρια κρίσιμα για τις αντιδράσεις, που σχηματίζουν τη βάση της χημείας της ζωής.

   Η Ευρώπη, ένας από τους μεγάλους δορυφόρους του γίγαντα πλανήτη Δία, είναι ένα σχετικά κοντινό στη Γη ουράνιο σώμα, που φαίνεται να διαθέτει και τα τρία χαρακτηριστικά. Λίγο μικρότερη από τη Σελήνη, η Ευρώπη με μια πρώτη ματιά φαίνεται αφιλόξενη για τη ζωή. Η θερμοκρασία στην επιφάνειά της, που καλύπτεται από ένα στρώμα πάγου πάχους 16 χιλιομέτρων, δεν ξεπερνά τους -170 βαθμούς Κελσίου. Ομως, κάτω από τον πάγο, κρύβεται ένας ωκεανός νερού βάθους 90 χιλιομέτρων, που διατηρείται σε υγρή κατάσταση από τη θερμότητα λόγω τριβής, εξαιτίας των ισχυρότατων παλιρροϊκών δυνάμεων του Δία πάνω στο δορυφόρο του. Επιπλέον, στην επιφάνεια της Ευρώπης έχουν εντοπιστεί διάσπαρτα μόρια διοξειδίου του θείου και υπεροξειδίου του υδρογόνου.

Το ζήτημα της ανάμιξης

Το πραγματικό πρόσωπο των "Χόμπιτ"

Μια ομάδα ερευνητών έχει καταφέρει να ανακατασκευάσει το πραγματικό πρόσωπο ενός πολύ παλιού και αμφιλεγόμενου ανθρωποειδές που έζησε μέχρι και πριν από 13.000 χρόνια. Επίσημα έχει χαρακτηριστεί "Homo floresiensis" αλλά χαριτολογώντας το παρατσούκλι του είναι χόμπιτ, λόγω της ομοιότητάς του με τον χαρακτήρα του έπους, "Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών". Το ύψος τους δεν ξεπερνούσε το ένα μέτρο και το βάρος τους ήταν περίπου 30 κιλά.

Το τοπίο πριν από τους δεινόσαυρους

Πριν από δέκα χρόνια, δύο επιστήμονες, ο παλαιοκλιματολόγος Χέρμαν Πρέφερκορν του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνιας των ΗΠΑ και ο παλαιοβοτανολόγος Τζουν Γουάνγκ της Ακαδημίας Επιστημών της Κίνας, εξερευνώντας την οροσειρά Χελάν Σαν της Μογγολίας, που έχει γρανιτικά πετρώματα με απολιθώματα πριν από τη εποχή των δεινοσαύρων, πέρασαν έξω από ανθρακωρυχείο λίγο μετά την αποκάλυψη ενός κατάλευκου ηφαιστειακού στρώματος, που στιγματιζόταν από σκούρες μορφές. Μόλις εξέτασαν τα κομμάτια του πετρώματος αντιλήφθηκαν ότι οι σκούρες μορφές ήταν εξαιρετικά διατηρημένα απολιθώματα φυτών.
Πριν από μερικούς μήνες, έχοντας ολοκληρώσει την έρευνα και την επεξεργασία των ευρημάτων, ανακοίνωσαν τα συμπεράσματα. Οπως διαπίστωσαν, τα απολιθώματα εκτείνονται σε μια περιοχή 50 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που καλύφθηκε από ηφαιστειακή τέφρα. Επρόκειτο για ένα βάλτο, που βρισκόταν στην περιοχή αυτή, την Πέρμια περίοδο, πριν από 298 εκατομμύρια χρόνια και μπορεί να περιγραφεί με λεπτομέρεια, χάρη στην πληθώρα και την ποιότητα των απολιθωμάτων. Την εποχή εκείνη, η έκταση ήταν επίπεδη, καλυμμένη από νερό και πυκνή βλάστηση. Ζώα, μεταξύ αυτών τα

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΕΙΞΕΩΝ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΤΟΥ ΑΡΗ

     Ένας χρόνος πέρασε από την εκτόξευση και τέσσερις μήνες από την άφιξη στην επιφάνεια του Αρη της διαστημοσυσκευής - επιστημονικού εργαστηρίου «Περιέργεια» («Curiosity») και το μεγέθους αυτοκινήτου σύστημα έχει ήδη στείλει 23.000 φωτογραφίες πετρωμάτων, εξαιρετικής ανάλυσης.

Η κίνηση του ρόβερ γίνεται με τηλεχειρισμό από τη Γη και με μεγάλη προσοχή, ώστε να μη συμβεί στο όχημα κάποιο ατύχημα, που θα το αχρηστεύσει. Ετσι, μέχρι σήμερα έχει διανύσει μόλις 517 μέτρα μέσα στον κρατήρα Γκέιλ, όπου προσεδαφίστηκε. Τώρα βρίσκεται σε ένα σχετικά ψηλό σημείο του πυθμένα του κρατήρα και οι επιστήμονες αναζητούν ένα ενδιαφέροντα στόχο στη γύρω περιοχή.

Στρόβιλοι στον Κρόνο και τον Τιτάνα

     Ακόμα και τα μεγαλύτερα επίγεια τηλεσκόπια δεν μπορούν να δουν το σύστημα του Κρόνου από τις οπτικές γωνίες και με την ευκρίνεια που το έχει δει η διαστημοσυσκευή «Κασίνι» (κοινή αποστολή της NASA, της ESA και της Ιταλικής Υπηρεσίας Διαστήματος), από το 2004 μέχρι σήμερα. 

     Ήταν στην αρχή της δεκαετίας του 1980, όταν οι διαστημοσυσκευές «Βόγιατζερ» κατέγραφαν για πρώτη φορά έναν απρόσμενο σχηματισμό με μορφή κανονικού εξαγώνου στα σύννεφα πάνω από το βόρειο πόλο του πλανήτη Κρόνου. Ο σχηματισμός είναι τεραστίων διαστάσεων, αφού βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος 78 μοιρών στο δεύτερο μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος. Οι φωτογραφίες που έστειλε ήδη από το 2006 το «Κασίνι» αποδεικνύουν ότι το εξάγωνο στο βορρά του Κρόνου δεν ήταν ένα τυχαίο φαινόμενο, αλλά χαρακτηριστικό μακράς διάρκειας που πρέπει να έχει κάποια ειδική γενεσιουργό αιτία.

     Το εξάγωνο εκτείνεται σε βάθος τουλάχιστον 75 χιλιομέτρων μέσα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου και είναι σχεδόν ακίνητο. Γι' αυτό οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι είναι ένα ασυνήθιστα ισχυρό πλανητικό κύμα που περικλείει την πολική περιοχή και εκτείνεται και μέσα στην ατμόσφαιρα. Οι νέες φωτογραφίες του «Κασίνι» (που τραβήχτηκαν σε απόσταση 400.000 χλμ. από τον Κρόνο) δείχνουν ένα θηριώδη στρόβιλο στο κέντρο του εξαγώνου, με νέφη σαν των γήινων τυφώνων, των οποίων το μέγεθος είναι ασύλληπτο. Πρόκειται για την πρώτη άμεση παρατήρηση του φαινομένου και στο βόρειο πόλο του Κρόνου, χωρίς χρήση υπερύθρων. Στο νότιο πόλο του γίγαντα πλανήτη αναβλύζει ένα ισχυρό αέριο ρεύμα, αλλά δεν υπάρχει ούτε εμφανής δίνη, ούτε εξαγωνικός σχηματισμός.

Μοιάζει με το μάτι ενός κυκλώνα στη Γη, αλλά είναι ο τεράστιος κυκλώνας στο κέντρο του εξαγωνικού σχηματισμού του βόρειου πόλου του Κρόνου.